Wieża Eiffla – Żelazna Dama Paryża

Na pytanie o to co najbardziej kojarzy nam się z Francją, niektórzy bez wahania odpowiedzieliby wieża Eiffla. Została otwarta 31 marca 1889 r. na Polach Marsowych. Wraz ze swoim powstaniem stała się nie tylko najwyższą budowlą na świecie, ale także obiektem kontrowersji. Jakie tajemnice skrywa budowla nazywana „Żelazną Damą”?

Wieża została skonstruowana według projektu Gustave’a Eiffla, chociaż tak naprawdę jej pomysłodawcami byli jego pracownicy, Maurice Koechlin i Émile Nouguier. Jej konstrukcja miała poprowadzić do przyszłości i być znakiem nowej epoki dla Francji. Ważyła 9 tysięcy ton, a jej wysokość wynosiła wtedy 300 metrów. Obecnie jest to 330 metrów w związku z umieszczonymi na niej antenami. Chociaż zależnie od temperatury wartość ta zmienia się o 18 centymetrów.

Celem jej powstania była paryska Wystawa Światowa. Jest to cykliczna ekspozycja, podczas której prezentowany jest dorobek kulturalny, naukowy i techniczny krajów z całego świata. Wieża miała, więc za zadanie pokazać zaawansowanie techniczne i inżynierskie Francji oraz gotowość do roli lidera w Europie. Oprócz tego jej otwarcie odbyło się podczas obchodów stulecia Wielkiej Rewolucji Francuskiej, co dodaje jej dodatkowej symboliki.

„Opuszczam Paryż, gdyż obmierzła mi ta wieża!” – Guy de Maupassant

Już w czasie budowy doszło do protestów przeciwko budowie obiektu. 14 lutego 1887 w gazecie Le Temps ukazał się „Protest artystów”, podpisany przez artystyczną społeczność Paryża, która martwiła się, że przyćmi ona inne budowle miasta takie jak Sainte-Chapelle czy katedra Notre-Dame. Émile Zola, autor powieści Germinal, napisał o niej: „barbarzyńska masa merkantylnego płodu zmiażdży Notre-Dame”. Z kolei Guy de Maupassant przyznał, że jadał codziennie w restauracji mieszczącej się na wieży Eiffla tylko dlatego, że to jedyne miejsce, z którego jej nie widać. Protestowały również niższe warstwy społeczne, które bały się, że wieża runie i zabije wielu ludzi.

Nie dość, że głos ludności nie był wysłuchany to jeszcze paryżanie zostali oszukani przez władzę. Tak jak budowle z wcześniejszych edycji wystaw, np. Palais de l’Industrie, miała zostać ona rozebrana w ciągu 20 lat. Tak się jednak nie stało. Eiffel nie chciał dopuścić do rozbiórki, dlatego założył tam laboratorium meteorologiczne, a później przed rozbiórką ocaliła ją funkcja telegrafu bezprzewodowego, dzięki której Paryż kontaktował się z posterunkami na granicy z Niemcami podczas I wojny światowej.

Wieży nie pokonał nawet najazd nazistów w czasie II wojny światowej. W czasie walk z aliantami, Hitler nakazał zburzyć całe miasto łącznie z wieżą, ale jego rozkaz został zignorowany. Zdawać by się więc mogło, że dzieło Gustave’a Eiffla przetrwa wszystko.

Niezależnie od opinii Wieża Eiffla pozostaje symbolem Francji i nieodzownym punktem w czasie wycieczki do Paryża. Można przyznać, że na dobre zadomowiła się już w panoramie miasta. Dodatkowo stała się ona elementem kultury i inspiruje artystów na całym świecie. Nie sposób wyobrazić sobie już Paryż bez jego Żelaznej Damy.

Autor: Aleksandra Świnoga